Wetswijziging automatisch ouderlijk gezag bij erkenning

In deze blog wordt ingegaan op een belangrijke wetswijziging omtrent het gezag. Per 1 januari 2023 geldt dat ongehuwde en niet-geregistreerde partners automatisch het ouderlijk gezag krijgen samen met de moeder vanaf het moment dat de partner het kind heeft erkend. Hierop zijn enkele uitzonderingen.

Wat is gezag?

Alle minderjarigen in Nederland staan volgens de wet onder gezag. Over het algemeen hebben de ouders het gezag over het kind. Wanneer je het gezag over een kind hebt, brengt dit rechten en plichten met zich mee. Zo ben je verantwoordelijk voor de verzorging en opvoeding van het kind en ben je de wettelijk vertegenwoordiger van het kind. Dit betekent dat je officiële handelingen mag uitvoeren ten aanzien van het kind, zoals het zetten van handtekeningen en het voeren van een procedure. De wettelijke vertegenwoordiger is ook verantwoordelijk voor het gedrag van het kind. Tot slot beheer je de spullen en het geld. Het ouderlijk gezag eindigt als het kind 18 jaar wordt.

Wat is de huidige situatie?

Onder de huidige wettelijke regeling geldt dat wanneer de ouders getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben, zij bij de geboorte van het kind direct de juridisch ouder zijn en samen automatisch het gezag krijgen over een kind. Wanneer ouders ongehuwd zijn en geen geregistreerd partnerschap hebben dan is dit niet zo. Alleen de moeder is dan juridisch vanaf de geboorte de ouder en krijgt zij automatisch het gezag. De vader is vanaf de geboorte alleen de juridisch vader wanneer hij het kind voorafgaand de geboorte heeft erkend. Wil de vader ook het gezag hebben, dan moet daarvoor na de geboorte nog apart een melding worden gemaakt via het gezagsregister. Hiervoor is toestemming van beide ouders nodig. Wanneer de moeder geen toestemming verleent, dan kan de rechtbank worden verzocht om vervangende toestemming tot erkenning te geven. Het erkennen van het kind kan ook na de geboorte plaatsvinden. Ook dan moet onder het huidige recht apart het gezag worden aangevraagd.

Wat is de aanleiding voor de wetswijziging?

Jaarlijks wordt ongeveer de helft van de kinderen buiten het huwelijk geboren en deze kinderen groeien meestal op in een huishouden met beide ouders. Een kwart van deze ouders vergeet na de erkenning het gezag voor de vader aan te vragen. Het gevolg is dat de moeder dan alleen het gezag én dus de verantwoordelijkheid heeft over het kind. Dit terwijl het uitgangspunt is dat beide ouders gezag hebben en dus gezamenlijk de verantwoordelijkheid dragen voor de opvoeding en de ontwikkeling van het kind. In het geval er een conflict ontstaat tussen beide ouders trekt de vader bovendien aan het kortste eind, hij heeft dan geen zeggenschap over belangrijke zaken die het kind aangaan. Daarnaast wordt het belang van het kind volgens de wetgever met de huidige regeling niet voldoende gewaarborgd. Er is nu een ongelijke positie tussen de kinderen van getrouwde ouders en kinderen van ouders die niet getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben. Daarnaast is dit tegenstrijdig met het uitgangspunt dat kinderen recht hebben op de opvoeding en verzorging van beide ouders. Kortom, de huidige regeling sluit niet aan bij de behoefte van de veranderde samenleving; aldus de wetgever.

Hoe ziet de nieuwe regeling eruit?

Bij de nieuwe regeling geldt dat ongehuwde en niet-geregistreerde partners ook automatisch het ouderlijk gezag krijgen met de moeder. Dit gebeurt als zij hun kind erkennen. Het gezag hoeft dus niet langer via een apart verzoek te worden geregeld. Het onderscheid tussen de situatie met enerzijds gehuwde- en geregistreerde partners en anderzijds ongehuwde en niet-geregistreerde partners is hierbij weggenomen. Dit zorgt er voor dat de nieuwe regeling beter aansluit bij de maatschappelijke realiteit.

Wat bekent dit voor mijn situatie?

Ervan uitgaande dat de uitzonderingen zich niet voordoen, komt de hoofdregel er als volgt uit te zien.

1. Worden jullie ouders van een kind dat na 1 januari 2023 wordt geboren en de partner erkent het kind na 1 januari 2023? Dan krijgen jullie vanaf de erkenning automatisch het gezamenlijk gezag.
2. Is de moeder in verwachting en heeft de partner het kind voorafgaand de geboorte erkend, maar het kind wordt geboren na 1 januari 2023? Let op, dan moeten jullie het gezag nog apart regelen.
3. Is jullie kind geboren vóór 1 januari 2023 en heeft de erkenning plaatsgevonden vóór 1 januari 2023? Dan moeten jullie het gezag nog apart regelen. Jullie vallen onder de huidige regelgeving.

Vragen?

Heb je vragen over de eventuele uitzonderingen of over (het aanvragen van) het gezag? Of wellicht de erkenning? Neem dan contact op met één van onze advocaten. We helpen graag.