Hoera, er is er een jarig?!

Vaak heerst er een romantisch beeld van adoptie, waarbij kinderen uit moeilijke omstandigheden worden gered en een geweldige toekomst tegemoet gaan. Helaas is de realiteit niet altijd zo rooskleurig. Geadopteerde kinderen worden vaak geconfronteerd met talloze vragen en onzekerheden.

Neem bijvoorbeeld het verhaal van Sam van der Haak. In haar adoptiedossier ontbraken handtekeningen die de adoptie officieel bevestigde, wat haar deed twijfelen aan de geldigheid van haar adoptie. Op latere leeftijd kwam Sam erachter dat er met haar adoptie is gefraudeerd. Daarnaast bleek dat de dag waarop Sam altijd werd toegezongen voor haar verjaardag, niet de juiste bleek te zijn. Dit geldt niet alleen voor Sam, maar voor veel geadopteerde kinderen. Deze kinderen worden bijna dagelijks geconfronteerd met het feit dat ze ergens een geboortedatum moeten invullen die niet klopt, denk bijvoorbeeld al aan elke keer als ze een online bestelling plaatsen. Deze confrontatie kunnen zoals gezegd een stroom van onaangename onzekerheden en vragen met zich meebrengen. Om dit soort confrontaties te voorkomen, zouden ze hun geboortedatum kunnen laten aanpassen. Het aanpassen van een geboortedatum in Nederland lijkt op het eerste gezicht wellicht eenvoudig, maar blijkt in werkelijkheid een complexe procedure te zijn.

Juridisch kader

In het geval van onjuiste gegevens in de geboorteakte hebben geadopteerde kinderen de mogelijkheid om een correctie aan te vragen. Bij evidente schrijf- of spelfouten kan de ambtenaar van de burgerlijke stand deze zonder tussenkomst van de rechtbank corrigeren. In gevallen waarin de fout minder voor de hand ligt, moet de ambtenaar van de burgerlijke stand echter toestemming verkrijgen van het Openbaar Ministerie voor de correctie. Als de ambtenaar weigert de akte te wijzigen, moet het verzoek aan de rechtbank worden voorgelegd.

In situaties waarin er meer aan de hand is dan alleen duidelijke fouten, kunnen geadopteerde kinderen een verzoek indienen om hun geboortedatum te wijzigen. Dit verzoek moet bij de rechtbank worden ingediend en vereist de tussenkomst van een advocaat. Een advocaat kan advies geven over de mogelijkheden om de geboorteakte aan te passen. Degene die het verzoek indient, moet aantonen en bewijzen dat de vermelde geboortedatum in de geboorteakte onjuist is en daarnaast bewijs leveren van de juiste geboortedatum. Dit bewijs moet aan strenge eisen voldoen.

Basisregistratie Personen (BRP)

Alle persoonsgegevens van Nederlandse inwoners worden vastgelegd in de Basisregistratie Personen (BRP). Het wijzigen van de geboortedatum in de BRP wordt aan hoge eisen gesteld, omdat het belangrijk is dat de informatie in de BRP betrouwbaar is. Het gemeentebestuur is verantwoordelijk voor het beheer van de BRP en moet toezien op de betrouwbaarheid, geloofwaardigheid, juistheid en integriteit van de vermelde gegevens. Daarom is het essentieel om grondig onderzoek te doen voordat een verzoek tot wijziging van de geboortedatum wordt ingediend. Om een geboortedatum te kunnen wijzigen, moet worden aangetoond dat:

• De oude gegevens onjuist zijn;
• De nieuwe gegevens juist zijn;
• De nieuwe gegevens en de oude gegevens betrekking hebben op dezelfde persoon.

Dit blijkt in de praktijk vaak moeilijk te bewijzen, vooral bij interlandelijke adoptie, waar de buitenlandse geboorteakte het belangrijkste document is om de geboortegegevens van de geadopteerde te bevestigen. Zelfs geboorteakten met de juiste legalisatiestempels kunnen echter onjuiste informatie bevatten, wat tot fouten in Nederlandse registraties kan leiden. Het is aan de geadopteerde om aan te tonen dat deze informatie onjuist is, mogelijk door de juiste geboorteakte en andere documenten of getuigenissen te tonen, zoals botonderzoeken, schoolverklaringen, medische verklaringen of getuigenverklaringen.

In gevallen waarin er geen geboorteakte uit het land van herkomst beschikbaar is, biedt artikel 2.17 van de Wet BRP een alternatieve route. In dit geval kan de ambtenaar van de burgerlijke stand de Minister van Justitie en Veiligheid verzoeken om een verklaring betreffende de geboortedatum van het kind, die als een brondocument kan dienen voor de BRP en de geboortedatum kan aanvullen met een dag en een maand.

Het proces van wijziging van geboortedata in de BRP moet zorgvuldig worden gevolgd, rekening houdend met de specifieke omstandigheden van elk geval. Het is van groot belang dat geadopteerde kinderen en hun families op de hoogte zijn van de juridische eisen en procedures om ervoor te zorgen dat hun persoonsgegevens correct worden geregistreerd in Nederland.

Wie draagt de kosten?

Dit proces kan niet alleen ingewikkeld zijn en veel tijd kosten, daarnaast kunnen er hoge kosten aan verbonden zitten. Deze kosten worden gedragen door de geadopteerde kinderen die deze kosten krijgen vanwege de gevolgen van de fraude bij hun adoptie. Letselschade advocaat Mark de Hek noemt het de omgekeerde wereld dat deze geadopteerde kinderen zelf voor de kosten moeten opdraaien in het geval dat zij hun geboortedatum willen wijzigen. Namens acht mensen die in de jaren ’80 en ’90 onder frauduleuze omstandigheden zijn geadopteerd uit Sri Lanka is in juli 2023 een procedure gestart tegen de Nederlandse Staat. Met deze zaak willen ze onder meer bereiken dat de overheid de schade vergoedt. Het is te hopen dat deze belangrijke correcties doorgevoerd kunnen worden en dat de geadopteerde kinderen, bij wie hun adoptie gefraudeerd is, niet zelf voor deze kosten hoeven op te draaien. Deze kinderen zouden niet langer meer dagelijks geconfronteerd moeten worden met de onzekerheden en vragen die gepaard kunnen gaan met de adoptie.