Het niet-wijzigingsbeding bij kinderalimentatie
In onze praktijk komt het regelmatig voor dat ouders in geval van een (echt)scheiding een afspraak vastleggen over de kinderalimentatie voor nu en voor de toekomst. Soms willen ouders vastleggen dat de kinderalimentatie niet kan worden gewijzigd in de toekomst. Dit wordt ook wel een niet-wijzigingsbeding genoemd. Het is de vraag of ouders kunnen afspreken dat de overeengekomen kinderalimentatie in de toekomst niet kan worden gewijzigd. Op vrijdag 1 november 2019 heeft de Hoge Raad antwoord gegeven op de vraag of een niet-wijzigingsbeding geldt ten aanzien van de kinderalimentatie.
Wat was er aan de hand?
In deze zaak hadden de ouders een afspraak gemaakt over de hoogte van de kinderalimentatie en daarbij bepaald dat deze alimentatie in de toekomst niet kan worden gewijzigd bij een wijziging van omstandigheden. Desondanks heeft de vrouw de rechtbank verzocht om de kinderalimentatie te wijzigen.
Omdat de meningen in de literatuur en rechtspraak over de geldigheid van een niet-wijzigingsbeding verschillen, heeft de rechtbank deze vraag voorgelegd aan de Hoge Raad. Men noemt dit een prejudiciële vraag.
De Hoge Raad overweegt dat ouders verplicht zijn om naar draagkracht te voorzien in de kosten van verzorging en opvoeding van hun minderjarige kinderen en dat deze verplichting na de echtscheiding voortduurt. Als ouders gaan scheiden zijn ze op grond van de wet verplicht om een ouderschapsplan te maken. In het ouderschapsplan worden de afspraken die de ouders maken over de kosten van de verzorging en de opvoeding van de minderjarige kinderen vastgelegd. Bij het maken van afspraken over de kinderalimentatie zijn ouders gebonden aan de wettelijke maatstaven.
Wat zijn de wettelijke maatstaven voor het vaststellen van een bedrag aan kinderalimentatie?
De wettelijke maatstaven houden in dat bij het vaststellen van kinderalimentatie wordt gekeken naar de draagkracht van de ouders (wat kunnen zij betalen?) en de behoefte van het kind (wat heeft het kind nodig?). De draagkracht wordt berekend aan de hand van het inkomen en de lasten van de ouders. Bij de behoefte wordt gekeken naar de welstand van het kind tijdens het huwelijk of de samenwoning.
Wanneer kan een afspraak over de kinderalimentatie worden gewijzigd of ingetrokken?
Op grond van de wet kan de overeenkomst die ouders hebben gesloten in drie gevallen worden gewijzigd of ingetrokken:
- Als de overeenkomst niet meer voldoet aan de wettelijke maatstaven;
- Als de overeenkomst al vanaf het sluiten van de overeenkomst niet heeft voldaan aan de wettelijke maatstaven, omdat daarbij van onjuiste of onvolledige gegevens is uitgegaan;
- Als de overeenkomst is aangegaan met grove miskenning van de wettelijke maatstaven.
In de zaak die voorlag bij de Hoge Raad hadden de ouders de hiervoor genoemde mogelijkheden uitgesloten in een niet-wijzigingsbeding.
Wat is het antwoord van de Hoge Raad?
De Hoge Raad heeft geconcludeerd dat een niet-wijzigingsbeding voor de kinderalimentatie onder bepaalde voorwaarden mag, namelijk wanneer ouders bepalen dat de kinderalimentatie niet mag worden gewijzigd wanneer de draagkracht van de ouders lager wordt. Een niet-wijzigingsbeding mag er niet toe leiden dat de kinderalimentatie niet gewijzigd kan worden wanneer de draagkracht van de ouders toeneemt of de behoefte van het kind stijgt. Met andere woorden: het kind mag er niet op achteruit gaan.
Hoewel de hoofdregel luidt dat een niet-wijzigingsbeding mag wanneer de draagkracht van de ouders daalt, gelden hierop twee uitzonderingen:
- Wanneer de alimentatieplichtige met een nieuwe partner kinderen krijgt en zijn draagkracht moet worden verdeeld over meerdere kinderen;
- Wanneer de alimentatieplichtige geen draagkracht meer heeft om in zijn eigen levensonderhoud te kunnen voorzien. Indien deze laatste uitzondering zich voordoet, kan de alimentatieplichtige een beroep doen op algemene bepalingen van de redelijkheid en billijkheid.
Mag een niet-wijzigingsbeding in mijn situatie?
Of een niet-wijzigingsbeding is toegestaan in jouw situatie, is afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Wil jij graag een niet-wijzigingsbeding opnemen of bevat jullie ouderschapsplan een niet-wijzigingsbeding en wil jij graag de kinderalimentatie wijzigen? Neem contact op met één van onze advocaten. Zij voorzien je graag van advies.
