'Leer ouders te onderhandelen in plaats van elkaar te bevechten'
Nederlandse zorginstanties werken onvoldoende met elkaar samen in gevallen waar sprake is van een vechtscheiding. Hierdoor duren de conflicten tussen ouders vaak jaren en worden kinderen onnodig lang blootgesteld aan ernstige stress.
Als twee ouders uit elkaar gaan, kan dat behoorlijk schadelijk zijn voor de kinderen. Helemaal als papa en mama elkaar de tent uit vechten.
Het exacte aantal vechtscheidingen is niet bekend, maar naar schatting gaat het jaarlijks om zo'n 3.500 kinderen die de dupe zijn van een vechtscheiding. Op dit moment zijn er ongeveer 16.000 kinderen die lijden onder het ruziënd uit elkaar gaan van hun ouders.
Om de scheiding zo snel mogelijk af te ronden en de schade voor de kinderen te beperken, zijn er vaak diverse instanties betrokken bij een vechtscheiding. Advocaten, Bureau Jeugdzorg, Raad voor de Kinderbescherming, maatschappelijk werk, maar ook de school van de kinderen en de huisarts dragen hun steentje bij. Deze hulpverleners en organisaties zouden kunnen bijdragen aan de oplossing van het probleem, maar het omgekeerde is juist het geval. De instanties werken helaas onvoldoende samen aan een gecoördineerde aanpak waardoor ouders en kinderen niet de hulp krijgen die ze nodig hebben.
Ernstige gevolgen voor kinderen
Dit beeld komt ook duidelijk naar voren in het rapport van het adviesrapport over het verbeteren van de positie van kinderen in vechtscheidingen, dat de Kinderombudsman in maart van dit jaar presenteerde. De Kinderombudsman stelt hierin dat de ernstige ontwikkelingsbedreiging en emotionele verwaarlozing van kinderen, die het gevolg zijn van de vechtscheiding, een vorm van kindermishandeling zijn. De gevolgen van een vechtscheiding voor kinderen kunnen enorm zijn. Uit onderzoek blijkt dat ze een hogere kans hebben om in aanraking te komen met politie en justitie, vaker agressief gedrag vertonen. Ze ontwikkelen vaak een laag zelfbeeld, depressieve gevoelens en hebben problemen in vriendschapsrelaties. Kortom, het wordt tijd dat we de handen ineen slaan en gecoördineerde hulp gaan bieden om dit probleem aan te pakken
Slepende conflicten
Ouders en kinderen zijn met name gebaat bij gedegen en snelle afronding van een echtscheiding, zodat er een nieuwe situatie van stabiliteit in hun leven kan ontstaan. Maar omdat de diverse instanties langs elkaar heen werken, kunnen hulpverleningstrajecten jaren duren. De spanningen in het gezin duren voort en lopen vaak nog verder op. Kinderen worden zo jarenlang aan grote stress blootgesteld, met alle eerder genoemde gevolgen van dien. Wij komen in onze dagelijkse praktijk kinderen tegen die deze stress op allerlei manieren ontladen. Als voorbeeld noemen we een pubermeisje dat zich in haar armen sneed om de innerlijke spanning te verlichten die ze voelde, maar niet kon uiten.
Naar een oplossing
De oplossing zou volgens ons zijn om de zorg voor een gezin in vechtscheiding beter te coördineren. Wij pleiten voor het ontwikkelen van een gezamenlijk programma met een duur van maximaal zes maanden om de nadelige gevolgen voor kinderen zoveel mogelijk te beperken. Hulpinstanties moeten rond de tafel gaan zitten en een gezamenlijk traject ontwikkelen om de scheiding van een gezin, in het belang van de kinderen, goed af te handelen. Het team moet bestaan uit professionals die aandacht en begeleiding geven aan de juridische/praktische kant, de emotionele kant en de ouderschapskant van de scheiding.
Belangrijk is om ouders te helpen hun eigen emoties te verwerken en te leren onderhandelen in plaats van elkaar te bevechten. Daarom moet er ook aandacht komen voor financiële coaching om snel inzichtelijk te krijgen hoe de de ouders het inkomen gaan verdelen.
Tevens merken we in de praktijk dat er te weinig wordt gedaan met de uitvoering van het verplichte ouderschapsplan. Daarom moet er tijdens het proces meer professionele begeleiding komen aandacht komen voor de implementatie hiervan.
Als ouders er niet in slagen om hun kinderen na de scheiding een veilige omgeving te bieden, zou er gerichte hulp aan huis moeten komen. Wat nu vooral ontbreekt is professionele hulp aan de ouders. Zij hebben met name baat bij psychologische begeleiding bij rouwverwerking over het verlies van hun gezin en partner. Dit alles met als primair doel het welzijn van de kinderen, zij betalen uiteindelijk hier de hoogste prijs voor en kunnen niet voor zichzelf opkomen.
Marjoleine de Boorder, partner bij familierechtadvocatenkantoor de BoorderSchoots en Wanda Vendrig, professioneel gezinscoach en oprichter van Scheiden met Succes.
Trouw.nl is vernieuwd. Ter kennismaking mag u nu gratis onze artikelen lezen.