21
dec
2020

Gezag over kind binnenkort ook voor ongehuwden automatisch geregeld?

Het Wetsvoorstel Erkenning en Gezag van D66 en de VVD, is op 24 november 2020 aangenomen door de Tweede Kamer. De wet zorgt ervoor dat de ongehuwde partner van de moeder automatisch het ouderlijk gezag krijgt als hij of zij het kind erkent. Hiermee wordt het onderscheid tussen gehuwde en ongehuwde ouders opgeheven.

WAT HOUDT ERKENNING EN GEZAG IN?

Door erkenning ontstaat juridisch ouderschap. Dit houdt in dat er een familierechtelijke betrekking en onderhoudsplicht ontstaat. Daarnaast worden het kind en de ouder over en weer erfgenaam.

Door het ouderlijk gezag ontstaat het recht en de plicht om het kind te verzorgen en op te voeden, de bevoegdheid om het kind te vertegenwoordigen en de mogelijkheid het vermogen van het kind te beheren. Met het gezag kan de ouder voor het kind onder andere een schoolkeuze maken, toestemming geven voor een medische behandeling, een bankrekening openen of een paspoort aanvragen.

HUIDIGE REGELING

Een kind komt automatisch in familierechtelijke betrekking te staan tot de moeder via de geboorte, ongeacht welke relatievorm de moeder heeft. Zij heeft tevens automatisch het gezag. Is de moeder getrouwd of is zij een geregistreerd partnerschap aangegaan, dan is ook de partner automatisch juridisch ouder en krijgt hij/zij automatisch het gezag. Is de moeder echter niet getrouwd of een geregistreerd partnerschap aangegaan, dan dient de partner het kind zowel te erkennen, als het gezag aan te vragen bij de rechtbank.

Van alle kinderen die buiten het huwelijk of geregistreerd partnerschap worden geboren, wordt in negentig procent van deze gevallen het kind erkend door de andere ouder. Voor evenwel een kwart van deze groep kinderen wordt -om uiteenlopende redenen- niet tegelijkertijd ook het gezag aangevraagd. Sommige willen geen gezamenlijk gezag, andere vergeten het simpelweg.

Het ontbreken van gezamenlijk ouderlijk gezag kan echter problemen opleveren bij scheiding of overlijden van de moeder, nu de partner voornoemde rechten en plichten niet kan uitvoeren. Het gezag kan dan onderdeel worden van conflict en moet zo nodig via een procedure bij de rechter worden uitgevochten.

Zo wordt in geval van overlijden het gezag door de rechter toegewezen aan de langstlevende ouder of een derde. Ondanks dat de langstlevende ouder hierbij in beginsel voorkeur verdient -ook wanneer er in een testament een voogd benoemd is– is de procedure tijdrovend en kostbaar.

WET ERKENNING EN GEZAG

Door het toenemende aantal ongehuwde stellen worden de helft van de kinderen – 75.000 per jaar – buiten een huwelijk of geregistreerd partnerschap geboren. Hierdoor kunnen eventuele problemen door gebrek aan gezag zich bij een grote groep kinderen en ouders voordoen. De nieuwe wet verkleint dit risico door te regelen dat bij erkenning –op enkele uitzonderingen na- automatisch gezamenlijk gezag ontstaat. Wanneer het kind wordt erkend tijdens de zwangerschap zal het gezag voor de partner ingaan op de dag van geboorte. Als ouders geen gezamenlijk gezag willen, kunnen zij bij de gemeente in onderling overleg verklaren af te zien van gelijkwaardig gezag.

Dit wetsvoorstel draait de hoofdregel dus om: geen «nee, tenzij», maar «ja, tenzij». Daarmee worden vier belangrijke verbeteringen doorgevoerd ten opzichte van de huidige wettelijke regeling:

  • Het wegnemen van het ongerechtvaardigde onderscheid tussen (kinderen geboren uit) gehuwde ouders enerzijds en (uit) ongehuwde ouders anderzijds met betrekking tot de uitoefening van het gezag;
  • Het zodanig aanpassen van het Burgerlijk Wetboek dat de bepalingen beter aansluiten op de huidige maatschappelijke verwachtingen;
  • Het wegnemen van de problemen die door de huidige regelgeving worden veroorzaakt;
  • Het beter waarborgen van het belang van het kind.

De Eerste Kamer zal zich nog over de wet buigen voor hij in werking kan treden. Dat zal op zijn vroegst per 1 juli 2021 zijn. Daarbij is van belang dat het automatisch intreden van gezamenlijk gezag na erkenning alleen zal gelden voor de kinderen die na invoering van de wetswijziging erkend worden. Als de partner voor inwerkingtreding van de wetswijziging de ongeboren vrucht heeft erkend, dan krijgt hij niet automatisch het gezag.

KRITIEK OP DE WET

Het wetsvoorstel heeft uit diverse hoeken kritiek gekregen. Zo is geopperd dat eerst betere voorlichting geprobeerd had moeten worden en wordt bepleit dat het koppelen van gezag aan erkenning een drempel kan vormen voor de moeder om toestemming te geven voor de erkenning. Terwijl erkenning van groot belang is voor het kind.

Een ander punt van kritiek is dat het nemen van de verantwoordelijkheid voor de verzorging en opvoeding van een kind een bewuste keuze dient te zijn. In het verlengde hiervan staat het bezwaar dat de ongehuwde samenleving met deze wetgeving te veel gaat lijken op het huwelijk.

CONCLUSIE

Het gezag heeft meer dan een emotionele waarde, de ouder kan door het gezag belangrijke beslissingen maken en zo volwaardig de rol als ouder van het kind op zich nemen. Bij gehuwde en geregistreerde partners is het juridisch ouderschap en gezag automatisch geregeld. Daarentegen dient de ongehuwde partner van de moeder het kind te erkennen en gezag aan te vragen. Wordt dit laatste niet gedaan dan kunnen problemen ontstaan bij scheiding of overlijden van de moeder. Het wetsvoorstel trekt -door bij erkenning automatisch het gezag toe te wijzen- de rechtspositie van ongehuwde ouders gelijk aan die van gehuwde ouders. Dit sluit aan bij de maatschappelijke realiteit en de familie van nu.

Wilt u meer weten over het erkennen of aanvragen van gezag? Of wilt u de erkenning of het gezag gerechtelijk laten vaststellen, dan wel, ongedaan maken? Neem dan contact op met ons kantoor. Wij helpen u graag verder.

 

Volg De Boorder Advocaten op Twitter
  • De RSS feed voor deze twitter account is niet beschikbaar op dit moment.

Volg @deBoorderAdvo op twitter.

 © 2024 De Boorder Advocaten
Webdesign: JHmedia